Afrodisias Antik Kenti : Ara Güler’in Keşfettiği Kent

Türkiye’nin sayısız antik güzellikleri arasında en bilinen eserlerinden biri olan Afrodisiasnerede? Soruları arama motorlarında sıkça aranıyor. Afrodisias nasıl bulundu? Nerede? Kaç yılında keşfedildi? Hangi döneme ait? Nasıl gidilir? Gibi sorularınız için yorumguncel.com’u takip edin.

Afrodisias Antik Kenti Tarihçesi

Tanrıça Afrodit’e adanan kent Afrodisias, eski Karya bölgesinin en ünlü kentlerinden biridir. Günümüzde Aydın Karasu ilçesine bağlı olan kent Menderes’in kolu olan Dandalaz Çayı’nın yakınındaki Geyre mahallesinde bulunmaktaydı. Kazı çalışmaları ile alanı genişleyen bölgedeki Geyre mahallesi taşınmıştır.

M.Ö 2yy’a kadar dayanan tarihi Afrodisias antik kenti adını aşk ve güzellik tanrıçası olarak bilinen Aphrodite’ten almaktadır. Bu ismin yanında Afrodisias; Kayra, Lelegonpolis, Megapolis, Ninoi, Geyre gibi isimlerle de bilinmektedir. Yerleşim tarihi neolitik çağa kadar uzanan kentin kazı çalışmalarında 2 adet köy keşfedilmiştir. M.Ö 2. Yüzyıla kadar uzanan tarihi ile antik kent Roma egemenliği altında bir kenttir. Roma egemenliğinin güçlenmesi ile kent kutsal olarak ün kazanmış ve Aphrodisias adını almıştır.

M.Ö 5. Yüzyılda kurulduğu tahmin edilen kent Yunan ve Roma dönemlerine ait çok önemli eserleri barındırmaktadır. Roma egemenliği ile gelişen kenti M.Ö 1. Yüzyıl ile M.S 5 yılları arasında başta heykelcilik alanında olmak üzere sanat alanında gelişmiştir.

Afrodisias Antik Kenti Nasıl Bulundu?

Deprem kuşağı bölgesinde yer alan Afrodisyas Antik Kenti, birçok büyük depreme maruz kalmıştır.  Özellikle bu bölgede M.Ö 4.yy ve M.Ö 7.yy arasında büyük depremlerin yaşandığı bilinmektedir. Bu dönemde yaşanan büyük depremler sonucunda su yatakları değişen dereler ile su baskınlarının yaşandığı bilinen kent su baskınlarını önlemek için tahliye sistemleri inşa etmiştir. Alınan önlemlere rağmen M.Ö 7.yy da yaşanan büyük depremler sonucunda büyük hasar alan antik kent bu dönem sonunda bakımsız kalmıştır. Zamanla toprak altında kalan alan 20.yy başlarında yeniden deprem faaliyetlerinin hareketlenmesi Geyre köyünün tahliye edilmiştir. Tahliye edilmesinin ardından 1960 yılında gün yüzüne çıkan antik kentin keşfi için kazılara başlanmıştır. 

7.yüzyıla kadar Afrodisias olarak adlandırılan kent, Hristiyanlık etkisi ile Stavropolis yani ‘haç kenti’ ismi ile adlandırılmıştır. Bir dönem Bizans İmparatorluğu egemenliğine giren kent bu dönemde Karya olarak adlandırılır. Bu dönemde Aphrodite Tapınağı kilise olarak kullanılmıştır. 1260lı yıllarında Türk egemenliğine geçen kent bu dönemde de Karia ismi türetilerek bugünkü Geyre ismini almıştır.

Afrodisias ve Ara Güler

Afrodisias Antik Kenti Türkiye’nin ünlü fotoğrafçısı Ara Güler’in bu bölgede tesadüfen kaybolması ile gün yüzüne çıkmıştır. Bölgede yaşayan insanların ev ve iş yerlerinde eski dönemlerden kalma sütunlar olduğunu fark eden Ara Güler, bu yerleri fotoğraflamıştır. Çektiği fotoğrafları o dönemin aydın ve sanatçılarına gösteren Ara Güler fotoğraflara ilgi bulamamıştır. Daha sonra bir ABD dergisine yazı ve fotoğrafları gönderen ünlü fotoğrafçı renkli resimleri olması halinde dergide 10 sayfa ayrılacağı cevabını almıştır. Bu cevap üzerine bölgeye geri dönen Ara Güler o dönem daha detaylı yazılar isteyen Kenan Erim ile görüşür. 1904 yılında dergide yayınlaması ile büyük ilgiyle karşılanan bölgede New York Üniversitesi arkeolojik kazı yapmaya başlar. Kazılar bugün hala devam etmektedir. Ayrıca bölgede bulunan eserler için Afrodisias Müzesi de açılmıştır.

Afrodisias Antik Kenti ve yakınındaki antik mermer ocakları ile birlikte 2017 yılında Unesco’nun Dünya Mirası listesine alınmıştır.

Afrodisias Antik Kenti’nin Görkemli Yapıları

Aphrodite Tapınağı

Afrodisias Antik Kenti’nin en görkemli yapılarından biri olan Aphrodite Tapınağı’nın yapımının 150 yıl sürdüğü bilinmektedir.

Odeon ve Bishop Sarayı

1962 yılında tesadüfen keşfedilen Odeon ve Bishop Sarayı o dönemlerde kültürel faaliyetler için kullanılmaktaydı.

Hamamlar

Roma İmparatoru Hadrian için özel olarak tasarlanan hamamlar kadın ve erkekler için ayrı yıkanma bölümleri bulunmaktadır.

Stadyum  

30000 kapasiteli stadyumu kentin en görkemli eserlerindendir. Ünü dünyaları aşan bu stadyum atletizm, halk oyunları ve festivaller için kullanılmaktaydı.

Afrodisias Antik Tiyatro

Afrodisias Antik kentinin en önemli eserlerinden biri de antik tiyatrosudur. 1966 yılında üzerinde köy inşa edilen bölgede bulunmaktaydı. Daha sonra yapılan kazılar ile burada birçok önemli eserler bulunmuştur. Antik Tiyatroda o dönemde gladyatörler ve vahşi hayvanlar dövüştürülüyordu.

Buna benzer Antik Kent içeriklerine buradan ulaşabilirsiniz.