50 Türk Lirasının Üzerindeki Fatma Aliye Hanım Kimdir?
Bugün 50TL’lik banknotun arkasında bulunan Fatma Aliye Hanım Kimdir? Sorusu arama motorlarında sıkça aranıyor. Fatma Aliye Hanım kimdir? Fatma Aliye Topuz kimdir? Eserleri nedir? 50 tl arkasında kim var? gibi sorularınızın yanıtı yorumguncel.com’da.
Türk Edebiyatının ilk kadın romancısı olan Fatma Aliye Hanım, yaşadığı dönemin koşullarına rağmen cesur ve bilgili bir kadındır. Yaşamı boyunca kadınların toplumda yer edinebilmesi için savaşmış olan Fatma Aliye Hanım 4 kız çocuğu annesidir ve kızlarını da tıpkı kendi gibi meraklı ve cesur olarak yetiştirmiş bir Türk kadınıdır. Fatma Aliye Hanım bu sebeple kadın haklarını savunan ilk Türk kadın romancı olma unvanını da kazanmıştır.
Fatma Aliye Hanım Kimdir?
Fatma Aliye Hanım 9 Ekim 1862’de İstanbul’da doğru. 19.yy da Osmanlı Devleti’nde yetişen bir tarihçi ve bilim adamı olan Ahmet Cevdet Paşa ve Adviye Hanım’ın kızıdır. O dönemde kız çocukların eğitim görmesine müsaade edilmediği halde abisinin eve gelen hocalarından aldığı dersleri dinleyerek kendini geliştirmeyi başarmış bir kadın Fatma Aliye. Öğrendikleri üzerine düşünen ve kendini bu şekilde geliştiren bu kadın dönemin koşullarına göre şanslı bir evde yaşamış diyebiliriz. Öyle ki babası Tarihçi Ahmet Cevdet Paşa, Fatma Aliye’nin bu çabasını göz ardı etmemiş ve ona bu konuda destek olmuştur. Fransızcaya ilgisi olduğunu fark eden babası kızı için eve bir hoca çağırarak ona Fransızca dersleri aldırmış.
Fatma Aliye’nin bu ilgisi ailesini de etkilemiş olacak ki ablası olan Emine Semiye Önasya’da o dönemde Osmanlı’nın ilk feministlerinden olacaktır.
Evliliği
Fatma Aliye 17 yaşına geldiğinde 1887 yılında çıkan Osmanlı Rus Harbi’nin Plenevre Savunması ile adını duyuran Gazi Osman Paşa’nın yeğeni Kolağası Faik Bey ile evlendi. Bu evliliğinden 4 kız çocuğu olan Fatma Aliye kızlarını da tıpkı kendi gibi hırslı, meraklı ve cesur kadınlar olarak yetiştirdi. Öyle ki bu cesur ve dik duruş nesilden nesile kız çocuklarına aktarılmıştır. Bugün birçok dizi ve filmde karşımıza çıkan Münir Özkul’un da eski eşi olan Suna Selen bu kadınlardan biridir.
Evliliğinin ilk 10 yılı boyunca eşinin tutumu sebebiyle gizli gizli kitap okuyan Fatma Aliye daha sonraları eşinin tutumunu değiştirerek tercümeler yapmaya başlamıştır.
Soyadı Kanunundan sonra ismi Fatma Aliye Topuz olmuştur.
Osmanlı Döneminde Yaşayan Bir Kadın olarak Nasıl Kitap Yazmaya Başladı?
Fatma Aliye Hanım kariyerine ilk çevirisi olan 1889 yılında Georges Ohnet’in “Volente” adlı romanını “Meram” isimli kitaba çevirmesi ile başladı. Bu romanı kendi ismi ile değil ‘Bir Hanım’ imzası ile yayınlamıştır. Kitabı o dönemin yazarlarından Ahmet Mithat Efendi’nin de dikkatini çekmiştir. Ahmet Mithat Efendi bu eseri yazarı olduğu Tercüme-i Hakikat gazetesinde övmüş ve Fatma Aliye Hanım’ı manevi kızı olarak kabul etmiştir. Bu tercümesinden sonraki yaptığı tercümelerini Mütercime-i Meram imzası ile yayınlamıştır.
Ahmet Mithat Efendi ve Fatma Aliye Hanım
1891 yılında manevi babası Ahmet Mithat Efendi ile birlikte “Hayal ve Hakikat” romanında yer alan kadın ağzıyla yazılmış bölümlerini yazmıştır. Bu kitap “Bir Hanım ve Ahmet Mithat Efendi” imzası ile yayınlandı. Daha sonraları manevi babası ile mektuplaşmaya devam eden Fatma Aliye Hanım’ın bu mektupları Tercüme-i Hakikat gazetesinde yayınlanmaya başladı.
1892 yılında ilk romanı olan “Muhadarat” isimli kitabını ilk kez kendi adı ile yayınladı. Eserlerinde daima kadın sorunları, aşk ve sevgi kavramı, kadın gözüyle evlilik, eşler arasında uyum gibi konuları ele almıştır. Yanlış bilinen doğruları anlatmış, süregelen düzeni yıkmak için çabalamıştır.
Eserlerinde kadın sorunlarına yer veren roman yazarı Fatma Aliye, yazdığı makalelerde de bu konuları ele almıştır. Yazdığı romanlarda güçlü kadınlar, kendi ayakları üzerinde ve eşine bağlı olmadan para kazanan kadınlar gibi karakterler yaratmıştır. Ancak eserlerinde ele aldığı ve yarattığı bu karakterlerde asla gelenekten kopmamış, bu iki kavramı harmanlamayı başarmıştır.
Ahmet Mithat Efendi’nin Fatma Aliye’yi Anlattığı Kitabı
1893 yılında Ahmet Mithat Efendi’nin Fatma Aliye için yazdığı romanı Bir Osmanlı Kadın Yazarın Doğuşu (Bir Muharrire-i Osmaniye’nin Neşeti) isimli kitabı ile ünü artmıştır.
Avrupa ve Amerika’da ilk Türk Kadın Romancı olma özelliği ile ün kazanan Fatma Aliye Topuz, Udi ve Nisvan-ı İslam romanıı birçok dilde çevrilmiştir. Yaşadığı dönemde oldukça bilinen Fatma Aliye Topuz, zamanla unutulmuştur. Ancak bugün portresi 50TL banknotlarda bulunmakta ve anılmaktadır.
Fatma Aliye Topuz’un Kitapları
1889 Meram (Çeviri)
1891 Hayal ve Hakikat (Ahmet Mithat Efendi ile)
1892 Mudaharat
1899 Udi
1892 Nisvan-ı İslam
1914 Ahmet Cevdet Paşa ve Zamanı
Buna benzer içeriklerimize Meraklıların Tarihi kategorimizden ulaşabilirsiniz.