Piri Reis kimdir? Piri Reis haritasının sırrı ne?
Piri Reis kimdir? Piri Reis’in haritasının sırrı nedir? Piri Reis’in hayatı? Piri Reis neden öldürüldü? Piri Reis nasıl denizci olmuştur? Gibi soruların cevabına yorumguncel.com’dan ulaşabilirsiniz.
Piri Reis’in Hayatı
Asıl adı Muhyiddin Piri Bey olan fakat çoğu kişinin Piri Reis olarak tanıdığı ünlü denizci 1465-1470 yılları arasında Gelibolu’da doğmuştur. Doğduğu tarih kesin olarak bilinememektedir. Piri Reis’in denizcilik maceraları o zamanlar Osmanlı denizcisi olan amcası Kemal Reis ile beraber başladı. 1487-1493 yılları arasında amcası Kemal Reis ile korsanlık yapmaya başladı. Akdeniz’de bulunan Sicilya, Korsika, Sardinya adalarına ve Fransa’ya yapılan akınlarda bulundu. 1486’da Osmanlı Devleti adına İspanya’da zulme uğrayan Müslümanları kurtarıp Kuzey Afrika’ya götürdü. 1494’te amcası Kemal reis ile bilikte II.Bayezid tarafından Osmanlı Devleti’nin donanmalarına çağrıldım ve resmi bir Osmanlı denizcisi oldular. Venediklilerle savaşa girdiler ve Venediklileri barış yapmaya zorunlu kıldılar. İnebahtı, Moton, Koron, Navarin, Midilli ve Rodos adalarına başarılı seferler düzenlediler. Düzenlenen seferler sırasında yaşadığı olayları, gördüğü yerleri ve bilgileri Kitab-ı Bahriye adıyla dünya denizciliğine kazandırdı.
Amcası Kemal Reis’in deniz kazasında ölmesinden sonra Barbaros Hayreddin Paşa’nın emrindeki donanmalarla birkaç defa seferlere çıksa da bir süre sonra seferlere çıkmayı bırakarak Gelibolu’ya yerleşti. Burada kendine vakit ayırarak haritalarına ve kitabına yoğunlaştı. 1513 yılında ilk dünya haritasını çizerek dünya haritacılığına yön verdi. Günümüzde haritanın üçte biri olarak Atlas Okyanusu, İber Yarımadası, Afrika’nın batısı ve Amerika’nın doğu kıyıları olduğu görülür.
Piri Reis’in İspanyolca, İtalyanca, Portekizce ve Yunanca başta olmak üzere birçok dil bildiği de söylenir.
Piri Reis Osmanlı donanmasına tekrar ne zaman döndü?
1515 yılında ‘Barbaros Kardeşler’ adında Oruç Reis ve Hızır Reis tarafından dönemin padişahı Yavuz Sultan Selim’e gönderildi. Yavuz Sultan Selim tarafından iki deniz donanması hediye edilince Piri Reis 1516 yılında Osmanlı donanmasına tekrar katıldı ve Oruç Reis’in emri altında Derya Beyi olarak Mısır seferlerinde kaptanlık yaptı. Bu sıra da haritasını padişaha sundu. İskenderiye’nin ele geçirilmesinde büyük pay sahibi oldu. Kanuni Sultan Süleyman döneminde de 1523 yılında Rodos adasına yapılan seferlere katıldı. 1528 yılında ilk haritasından daha detaylı ikinci dünya haritasını çizdi.
Piri reis nasıl öldü?
Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki fetihlerin ardı arkası gelmiyordu Piri Reis de Hürmüz adasını almak için görevlendirilmişti. Hint Okyanusunda kendi donanmalarının iki katı olan Portekiz donanmasını püskürttü. Savaştan kurtulan Portekizliler adadaki kaleye sığındılar ve Piri Reis kaleyi kuşatmaya kalktı kaleden güçlü bir şekilde karşılık veren Portekizliler yüzünden kuşatamayınca da orayı yağmaladı. Hürmüz adasını almak için gönderilen fakat burayı alamayınca ve donanmasının bir bölümünü bırakıp hazineleri alıp kaçınca dönemin padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın emri ile 80 yaşında Kahire’de idam edildi. Tüm mal varlığına devlet tarafından el konuldu. Mezarının ise nerede olduğu bilinmemektedir.
Piri Reis Haritasının Sırrı
Piri Reis’in günümüze dünya haritasına en yakın olarak kabul edilen haritasının üçte biri ulaşmıştır. Piri Reis’in haritası 1929 yılında Topkapı Sarayında tesadüfen bulunmuştur. Alman bilim adamı ‘Paul Kahle’ haritanın ilk dünya haritası olduğunu tespit etmiştir. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk haritayı Ankara’ya getirterek inceledi ve matbaalarda çoğalttırarak haritanın yayılmasını ve bilinmesinin sağladı. Haritanın kayıp parçalarını aramak için çalışma başlatıldı ve yine Topkapı Sarayında bir başka Piri Reis haritası bulundu. Bu harita Piri Reis’in 1528’de çizdiği Amerika’yı gösteren haritasıydı. Piri Reis’in korsanlık yaptığı zamanlardaki tuttuğu seyir defteri ise İngilizler’in İstanbul’u işgali sırasında İngilizler tarafından çalındı. Bu belgeler İngilizler tarafından incelenmiş ve çevrilmiştir.
Piri Reis’in Antarktika’yı ilk kez çizmesi
Piri Reis’in 1513’de çizdiği harita Avrupa ve Afrika’nın batı kıyılarını, Güney Amerika’nın doğu kıyılarını, ve Atlas Okyanusunu gösteriyordu. Piri Reis’in haritanın çiziminde Kristof Kolomb’un da haritasının bulunduğu yirmi kaynakan yararlanarak çizmiştir. Harita deve derisi üzerine dokuz farklı renkte aktarılmıştır. Harita 81 cm uzunluğunda üst kısmı 61 cm alt kısmı ise 41 cm boyutundadır. Harita da 117 yer Osmanlıca ve Arapça metinlerle tanıtılmıştır. Harita da buz altında kalan Antarktika kıtasının da gösterildiği söylenir. Antarktika kıtası ise 1820 yılında keşfedilmiştir. Piri Reis dünyanın merkezinin Kahire olduğunu da yazmıştır. Amerikan hava kuvvetlerinin uzay çalışmaları sırasında da bu bilgiyi doğruladığı görülür.
Harita uydudan çekilmiş bir görüntü gibi günümüz haritasına yakın ve gerçekçidir. Piri Reis’in bu haritayı nasıl çizdiği ise hala merak konusudur. Dünyayı dolaşarak çizme fikri olsa da bu fikrin o dönemlerde dünyayı dolaşmanın 300 yılı alacağını ve bunun imkansız olacağı söylenir. Piri Reis’in haritasına göre dünya yuvarlak değil onaltıgen olarak belirtilmiştir. Günümüzde Topkapı Sarayında bulunan bu haritanın bazı bilim adamları tarafından sahte ya da gerçeğinin bir kopyası olduğu söylenir. Gerçek haritanın ise Amerika’da olduğunu iddia edilmektedir. UNESCO, 2013 yılını Piri Reis Yılı ilan ederek ona verilen değeri tüm dünyaya yaymaya çalışmıştır.
Piri Reis’in harita üzerine aldığı notlar
Piri Reis haritasının üzerine kıtalara göre notlar da yazmıştır. Bazı notları ise şöyledir;
Güney Amerika notları
Güney Amerika kıtası için, Bu diyarlar imar edilmiştir. Tüm halkı çıplak gezer. Bu diyara Antilya (Amerika) derler. Burada dört cins papağan olur: Beyaz, kırmızı, yeşil ve siyah. Halk papağan eti yer ve taçlarını papağan tüyünden yapar. Burada mihenk taşına benzer siyah bir taş bulunur. Çok sert olan bu taşı balta olarak kullanırlar.
Bir canavar resmi tasvir edilerek, Bu canavarın 7 karış boyu vardır. Gözlerinin aralığı bir karıştır. Bu yerde tek boynuzlu sığır ve bu şekildeki canavarlar olur.
Yeşil Burun Adaları notları
Güney Amerika’ya bağlı bir ada için, (Muhtemelen Yeşil Burun Adaları) Bu adaya Antilya Adası derler. Canavar ve papağan çoktur; imar edilmiş değildir.
Arjantin ve çevresi hakkında notlar
Güney Amerika’nın kuzeyi için,(Arjantin ve çevresi) Portekizlilerin haritalarına yazdıklarına göre, bu ülkede beyaz tüylü ve bu şekildeki canavarlar ve altı boynuzlu sığırlar varmış. Bu ülkede imar edilmiş yer yoktur, tümü harap haldedir. Büyük yılanlar varmış. Bu sebeple Portekizliler buralara çıkmazmış. Ayrıca çok da sıcak olurmuş.
Üzerindeki notların bazıları günümüzde okunamamıştır ve diğer notlarında da gemileri, balıkları ve o bölgede yaşayan insanları resmederek anlatmıştır.
Meraklıların Tarihi‘ni buradan okumayabilirsiniz!