Kutsal topraklarda çölün ortasında yatan Osmanlı treni

Çölde yatan osmanlı treni, lawrence’nin vurduğu trenin hala çölde durması, Arabistanlı Lawrence tren saldırısı, Hicaz Demiryollarını yapılışı, Medine Direnişi, Suudi çölünde sahibini bekleyen tren gibi aramalarınıza yorumguncel.com’dan yanıt bulabilirsiniz.

Sahibini bekleyen Osmanlı Treni

Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde Ortadoğu politikaları açısından büyük önem taşıyan bir proje vardı. Hicaz Demiryolu projesi. Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid tarafından 1900 yılında projelendirilip 8 yıl içerisinde tamamlanan demiryolu, Dünya Savaşı’nın başladığı dönemde İngilizler için büyük bir tehditti. Ve bu tehdit ünlü İngiliz ajanı Arap Lawrence’ın yönlendirdiği Arap isyancılar tarafından patlatılarak işlevini kaybetti. Ardından gelen süreçte Osmanlı İmparatorluğu’nun da Hicaz’daki egemenliği sona erdi. Bugün Lawrence’ın patlattığı o tren yolunda çölde yatan Osmanlı treni, Suudi Arabistan devleti tarafından bağımsızlığın sembolü olarak gösteriliyor.

II. Abdülhamid ve Hicaz Demiryolu projesi

Hicaz Demiryolu projesi, ilk olarak Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid döneminde 2 Mayıs 1900’da yayınlanan Hicaz demiryolu İradesi ile yapılmasına karar verilmiş projedir. Aynı yıl içerisinde yapımına başlanan trenyolu projesi, Bağdat demiryolu’nun devamı olarak düşünüldü. Projeye göre, iki demiryolu İstanbul’dan başlayarak, Şam’a ulaşacak oradan da Mekke ve Medine kentlerine bağlanacaktı. Bu demiryolu ile birlikte Osmanlı başkenti ile Hicaz arasında güçlü bir köprü kurulacak ve Osmanlı hakimiyeti ortadoğuda arttırılacaktı. Hicaz bölgesi ve Yemen’e askeri sevkiyatlar hızlanacak emniyet konusunda bölgeye hakim olan Osmanlı İmparatorluğu, tarım ve ticareti de canlandıracaktı.

Hicaz Demiryolu Projesi’ne yapılan bağışlar

1 Eylül 1900 yılında yapımına başlanan demiryolu’nda müslüman dünyasından bir bağış yağdı. Hindistan Müslümanları, İran, Tunus, Cezayir, Rusya Müslümanları, Doğu Türkistan, Sumatra, Java, Malezya’dan büyük yardımlar geldi. Osmanlı Padişahı II.Abdülhamid’de 50 bin lira bağışta bulunmuştu.

Projeye karşı İngilizlerin Arapları kışkırtması

Ancak proje o dönemde Ortadoğu’da faaliyetlerini arttıran İngilizlerin hoşuna gitmedi. Demiryolu’nun askeri amaçlı kullanılacağını öngören İngilizler, projenin durdurulması için ciddi baskılar yaptı. Bölgede Arap kabilelerine eski anane ve adetlerin bozulacağı, her sene hazineden aldıkları avaitin (gelir, irat) kesileceği, deve ve at kervanlarının ortadan kalkacağı vb.gibi karşıt propaganda kışkırtmaya başladı.

İstanbul’dan Medine’ye ilk tren ulaştı

İngilizlerin yoğun çabasına rağmen 8 yıl içerisinde tamamlanarak Medine’ye ulaştırıldı. 30 Ağustos 1908’de ilk tren İstanbul’dan Medine’ye ulaştı. Özel bir tren ilk seferi yaptı. Yerli ve yabancı bir çok kişinin bulunduğu lüks bir tren İkmal ve namaz saatlerinde durmadan İstanbul’dan 40-60 km hızla ilerleyerek Hicaz’a ulaştı. Bu o coğrafyada çok ciddi bir başarı olarak addedildi. Elbette İngilizler bu konuda boş değillerdi. Tren yolunun tamamlanması sonrası kışkırttıkları Arap kabileleri ile birlikte çokca kez demiryolu sabote edildi. Birçok saldırıya maruz kalan demiryolu, 1.Dünya savaşına kadar kullanılmaya devam etti. Medine’nin 1919 yılına kadar direnmesinin en önemli etkenlerinden birisi de Hicaz demiryolu’nun varlığı olarak yorumlanır.

1.Dünya Savaşı’nda Hicaz Demiryolu’nun rolü

1.Dünya Savaşı’nın başladığı dönemde demiryolu Hicaz ve Yemen cephesi için asker, silah, mühimmat ve gıda ulaşımı için kullanıldı. O dönemde bölgede İngilizler cephede çatışmayı sürdürürken Arabistanlı Lawrence tarafından örgütlenen Arap isyancılar Hicaz demiryolunu hedef aldı. 1917’de gerçekleştirilen saldırıda Hicaz demiryolu’nda hareket halinde olan tren havaya uçuruldu. Havaya uçurulan tren yoldan çıkarak çöl topraklarında yan yatarak durabildi. Gerçekleştirilen bu eylem ile birlikte bölgede Osmanlı’nın Medine ve Yemen cepheleri ile olan bağlantısı koptu. Ardından gelişen süreçte Osmanlı’nın Hicaz’daki egemenliği tamamen sona erdi. Şerif Hüseyin’in McMahon anlaşması ile bölgede kurulacak bağımsız Arap devleti vaadi sonrası gerçekleştirilen bu eylem bugün Suudi Arabistan tarafından bağımsızlığın elde edilmesi olarak kabul edilmiştir.

Çölün ortasında duran bir Osmanlı treni..

O gün saldırıda devrilen tren bugün halen olduğu yerde durmaktadır. Suudi Arabistan devleti tarafından gelen turistlere Osmanlı’ya karşı alınmış büyük zafer ve bağımsızlığın kazanılmasının sembolü olarak tanıtılmaktadır. Suudi Arabistan’ın bölgede bulunan Osmanlı eserlerine karşı yok etme projesi nedeniyle tren yolu yeniden faaliyete alınmamış farklı isimler ve farklı projeler ile Hicaz demiryoluna alternatif projeler ile alternatifleri yaratılmıştır.