Ahmet Kaya’nın şiirlerini bestelediği şair: Enver Gökçe Kimdir?

31.10.2019

Toplumcu gerçekçi bir şair olan Enver Gökçe kimdir ? Enver Gökçe ’nin şiirlerinde anlatılmak istenenler nelerdir? Enver Gökçe’nin bestelenen şiirleri hangileridir? Kitapları ve eserleri nelerdir? Enver Gökçe ve Ahmet Kaya ilişkisi nedir? Bu soruların cevabını yorumguncel.com’dan ulaşabilirsiniz.

Enver Gökçe’nin Hayatı

1920 yılında Erzincan Kemaliye(Eğin) ilçesine bağlı Çit köyünde dünyaya gözlerini açtı. Çocukluğunu burada geçirdikten sonra 1929 yılında ailesiyle beraber Ankara’ya göç etti. Enver Gökçe bu göçü kitabında şöyle anlatıyor, ”Ankara’ya gelişimiz çok soğuk, hemen hemen kışın yeni başladığı bir zamana rastlar. O zaman dokuz yaşındaydım. Yağmurlu bir günde köyden ayrıldık. Ulaşım yolları iyi değildi hatta o koşullarla zor ilerleyebiliyorduk. Hanlarda yata yata uzun bir yolculuktan sonra on bir günde Ankara’ya gelebildik. Ankara yeni kurulabilen on beş bin nüfuslu küçük bir kasaba görünümündeydi. Şehir bugün ki Ulus ve Ulus’taki heykel çevresinde ve Samanpazarı denen yer etrafında, Ankara Kalesinin çevresinde toplanıyordu.”

İlkokul ve Ortaokulu burada okuyan Enver Gökçe daha sonra Ankara Gazi Lisesi’ni bitirdi. Lise yıllarında edebiyata yönelen Enver Gökçe Üniversite hayatına da Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesinde Türkoloji bölümünü seçerek devam etti. Üniversite yıllarında Ülkü dergisinde çalışmaya başladı ve bu dergide döneminin ünlü şairleri olan Ahmet Kutsi Tecer, Nurullah Ataç, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi şairler yazı ve şiirler yazıyordu. Üniversite hocalarından olan Pertev Naili Boratav ile de çok iyi anlaştığını söyler. Üniversite yıllarında Türkiye Gençler Derneği adında bir dernek kurdular. Bu dernek kendi deyimiyle anti-faşist bir dernekti ve dönemin Turancıları bu dernekten rahatsız olmuş çeşitli saldırılar ve provakasyonlar yapmışlardı. Dernek olaylarında dört arkadaşıyla beraber tutuklanıp üç ay cezaevinde yatmıştı. Bu sırada da o meşhur ”Görüş Günü”

şiirini yazmıştı. Üniversiteyi bitirdikten sonra İstanbul’da Yurtlar Müdürlüğü’nde işe başladı.

Hapis ve Sürgün Hayatı

1951 yılında TKP Teşkilatı ile dönemin devrimcileri ve demokrat fikirli gençler tutuklanmaya başlayınca çok geçmeden Enver Gökçe de 168 kişiyle beraber tutuklandı. İstanbul 1. şubede ve Harbiye Cezaevinde iki yıl tutuklu kaldıktan sonra Adana’ya cezaevine gönderildi. Toplam yedi yıl hapis yattıktan sonra hapis cezasının üçte biri kadar da sürgün cezası vardı. Sürgün’ün bir kısmı Çorum’un Sungurlu kasabasında ve Ankara’da geçti. Ağır işkenceler gördü, psikolojik ve fiziksel olarak etkilendi. Hapishane’de kendi deyimiyle destanını yayınlanmak için yazdığı otuzüç şiirlik gönderse de bir müddet sonra kayboldu. Birçok arkadaşıyla beraber Ahmed Arif de bu destanı okumuştu. Hapishane hayatından sonra İstanbul’da bir dergide çalışmaya başladı. ”Bu işi bana Yaşar Kemal buldu” diyor kitabında. Bu yıllarda Pablo Neruda’nın şiirlerini ilk kez Türkçe’ye çevirerek Türkiye’de yayınlanmasını sağlamıştır.

Türk dilinin tüm kollarına ve Divan edebiyatına hakim olmasından dolayı da pek çok halk öyküsünün ve masalının yanı sıra en önemlisi Dede Korkut Hikayelerini günümüzün Türkçesine kazandırdı.

Şiirlerinde sert ve yapıcı bir dil kullanarak döneminin şairleri ve aynı zamanda arkadaşları olan Arif Damar, Ceyhun Atıf Kansu ve Ahmed Arif ile beraber Toplumcu Gerçekçi Şiir anlayışıyla ve eleştirel bir şekilde şiirler yazdılar. Çeşitli konular hakkında kitaplar yazdı. Şiirleri

Dost Dost İlle Kavga(1973), Panzerler Üstümüzden Kalkar(1977) ve Eğin Türküleri(1981) adıyla yayımlandı. Birçok şiiri de hapishane ve gözaltı olaylarında kayboldu.

1977 yılında ağırlaşan hastalıkları nedeniyle Bulgaristan’da tedavi gördü. Son yıllarını Ankara’da Seyranbağları huzurevinde yaşayan Enver Gökçe 19 Kasım 1981’de Ankara’da hayata veda etti.

Enver Gökçe ve Ahmet Kaya

Ölümünden sonra 1990’lı yıllarda şiirleri Ahmet Kaya tarafından bestelenip seslendirilmiştir. Ahmet Kaya’nın bestelediği Başlangıç, Yusuf Yusuf, Turan Emeksiz, Katilime Ferman, Meri Kekliğim, Kore Dağları, Hastir Lan, Gayri Gider Oldum(Haram Bana) Enver Gökçe şiirlerindendir.

Enver Gökçe – Sanat ve Sanatçı Üzerine

Sanatçıyısosyal problemlerin, halk hayatının, sosyal davaların dışında görenler, menfaatleri icabı rahata alışık olanlardır. Sosyal gelişmenin hızlandırılmasından korkanlardır. Taşlaşmış, yosun tutmuş değerleri muhafaza etmek isteyenlerdir. Hastalıklı melankoliklerdir. Oysaki hayat bütün hareketi, aktivitesi, ileri atışlarıyla diri, canlı ve değişiktir.

Bugünkü genç Türk şiiri yüzyıllardan beri sürüp gelen eski şiirlerimizin son kalıntılarıyla yan yana. Yalnız eski şiiri saf dışı ede ede geliyor. Bizim artık insan tövbe dedirten altı yüzyıl süren bir klasik şiirimiz vardır. Bugün hala fikir ve sanat hayatımızda önemli mevkileri ve imkanları olan sosyal mürteciler ve sahte sanatçılar vardır. Sanatın ve düşüncen gerçek olsun.

(15 Kasım 1951 Yeryüzü Dergisinde yazdığı yazının bazı kısımları)