Uzay yürüyüşü yapan ilk Çinli kadın: Wang Yaping

Çin’in Tiangong Uzay İstasyonu’ndaki çalışmalara katılan Wang Yaping, ülkenin uzay yürüyüşü yapan ilk kadın astronotu (taykonot) unvanının sahibi oldu.

Wang Yaping, Zhai Zhigang ile birlikte bazı testlere ve donanımın yerleştirilmesine yardımcı olmak üzere istasyonun merkez modülü Tianhe’den çıkarak 6.5 saatlik bir uzay yürüyüşü gerçekleştirdi. İki taykonot geçen ay Shenzhou-13 uzay aracı ile Tiangong Uzay İstasyonu’na gönderilmişti. Görevde yer alan üçüncü astronot Ye Guangfu, Pazar günü Wang Yaping ve Zhai Zhigang’a merkez modülün içinden yardımcı oldu.

Zhai Zhigang uzayda yürüyen ilk Çinli olmuştu

41 yaşındaki askerî pilot Vang Yaping, 2013’teki Shenzou-10 görevine katılmış ve Çin’in ikinci kadın astronotu olmuştu. Bu misyon sırasında uzaydan yaptığı video bağlantısıyla yeryüzündeki Çinli çocuklara naklen fizik dersi de vermişti. Vang Yaping’in 2013’te uzaya çıkmasının sembolik bir anlamı daha vardı çünkü bu yıl, Sovyet kozmonot Valentina Tereşkova’nın uzaya çıkan ilk kadın olmasının 50. yılıydı. Vang Yaping, ABD’li Karen Nyberg’le birlikte o yıl uzay görevi yapan iki kadından biriydi. Çin’in uzaya çıkan ilk kadın astronotu Liu Yang, bunu 2012’de Shenzhou-9 göreviyle başarmıştı. Misyonun komutanı Zhai Zhigang ise 2008’de Shenzou-7 görevi sırasında uzayda yürüyen ilk Çinli olmuştu.

Shenzhou-13, Çin’in uzay istasyonunun 2022 sonunda tamamlanması için görevlendirilen dört insanlı misyonunun ikincisi. Bu misyonlardan ilki Eylül ayında tamamlanmış, Tianhe modülünde kalan üç astronot 90 gün boyunca inşa çalışmalarını sürdürmüşlerdi. 16 Ekim’de başlayan Shenzhou-13 misyonunun ise 6 ay sürmesi bekleniyor.

ABD yasaklayınca Çin kendisi başardı

Çin, ABD’nin uzay araştırmaları alanında işbirliğini yasaklaması ve Pekin’in Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) programına katılımını engellemesi sonrası kendi uzay istasyonunu kurmak için çalışmalar başlatmıştı. Bir çekirdek modül, iki laboratuvar modülü ve bir uzay teleskobundan oluşan istasyon tamamlandığında, Rusya’nın artık faal olmayan Mir Uzay İstasyonu ile yaklaşık aynı boyutlarda olacak. Çin’in uzay istasyonunun gelecek yılın sonunda tamamlanması planlanıyor. Ay’a gözlem araçları gönderen ve Mars yüzeyine araç indiren Çin, uzay çalışmalarında dünyanın önde gelen ülkelerinden biri olmayı hedefliyor.

Uzaya adını yazdıran kadınlar

Sovyetler Birliği’nin 4 Ekim 1957’de Sputnik 1 adlı ilk uyduyu uzaya fırlatmasıyla, özellikle iki süper güç, ABD ve SSCB arasında fitili ateşlenen uzay rekabeti, 12 Nisan 1961’de kozmonot Yuri Gagarin’in uzaya çıkan ilk insan olmasıyla iyice kızışmıştı. Dünya önderliğine oynayan iki güç, belki uzay programlarının gerisinde yatan teknolojik ve bilimsel ilerlemeleri “sıradan insanlar”ın anlamasını bekleyemezdi. Ama herhangi bir alanda “ilk” olmak basit, yalın ve herkesi etkileyecek bir gerçekti. Sovyet kozmonotlarının komutanı havacı general Nikolay Kamanin, bu yüzden 1961’de propaganda savaşının bir bileşeni olacak yeni “ilk”i bulmuştu. Uzaya çıkacak ilk kadın bir Rus olmalıydı.

Valentina Tereşkova uzayda yürüyen ilk kadın olmuştu

16 Haziran 1963’te Vostok 6 uzay aracına binerek uzaya çıkan ilk kadın Valentina Tereşkova oldu. Kod adı “Martı”ydı (Çayka). Uzayda 2 gün 22 saat 50 dakika kaldıktan ve Dünya’nın etrafında 48 tur attıktan sonra 19 Haziran’da yeniden yeryüzüne indi. Genç kadın birkaç gün sonra Kızıl Meydan’da Kruşçev’in yanında gülümserken, SSCB lideri onun için “Burjuvazi her zaman kadınların zayıf cins olduğunu iddia eder. Şimdi, burada, burjuvazinin gözünde zayıf olması gereken tipik bir Sovyet kadını görüyorsunuz” diyecekti.

Tereşkova’nın açtığı yoldan ilerleyenlerden NASA astronotu Peggy Whitson, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda Expedition 16’yı komuta eden ilk kadın oldu.

Kaynak: #Tarih